Oczepiny to bardzo dawny obrzęd zwany niegdyś przebabinami, czepieniem czy też czepinami. Wedle tradycji zaczynamy je równo o północy, gdyż dokładnie o tej godzinie Panna Młoda symbolicznie przechodzi ze stanu panieńskiego w zamężny. Coraz częściej obserwuje się jednak tendencje odchodzenia od tej tradycji. Raczej kojarzy się ona z przymusem, czymś zbędnym wręcz stresującym kiedy np. nowa "panna młoda" musi całować nieznanego sobie "pana młodego". Już niewiele par zdecydowanie chce je mieć na weselu, gdyż niewiele pamięta skąd one się wzięły i co oznaczają. W dzisiejszym artykule przedstawiam tradycję oczepin, wygląd współczesnych oczepin oraz przykładowe zabawy oczepinowe.

Tradycja oczepin

Oczepiny są starodawnym obrzędem weselnym, które obchodziło większość narodów słowiańskich. Nazwa pochodzi od nakrycia głowy (czepca), które nosiły żony zamiast panieńskiego wianka. Tak jak dziś, oczepiny odbywały się o północy. Wówczas to Pannę Młodą wyprowadzono do bocznej izby, a goście zabawy śpiewali pieśń "Oj, chmielu, chmielu..."

Druhny zdejmowały z niej wianek. W przeciwieństwie do współczesnych wesel w tamtych czasach nie dbano o fryzurę Panny Młodej. Wyobraźcie sobie, że po zdjęciu wianka... skracano jej włosy. Starsze koleżanki Panny Młodej nakładały jej czepiec (stąd nazwa - czepienie). Weselny czepiec był najczęściej prezentem od matki chrzestnej. Wykonany był z białego płótna i był specjalnie na tą okazję szyty. Brat panny młodej lub najstarszy drużba wręczał go starościnie (która często była wcześniej swatką). Umieszczony na głowie, naznaczony znakiem krzyża, stawał się ikoną małżeństwa.

Obrzędom oczepinowym towarzyszyły również różne zwyczaje i tradycje: panna młoda zrzucała „na niby” czepek z głowy i deptała go, a na jego miejsce nakładała męski kapelusz, uciekając tym samym przed mężatkami mającymi ją oczepić, w ten sposób podczas tradycyjnej zabawy bawiła się przed oczepinami, czasem pomagali jej w tym żonaci mężczyźni.

Oczepiny współcześnie

Obecnie w naszym kraju pozostałość oczepin jest spotykana najczęściej na wsi (w niektórych regionach). Tam też pozostał zwyczaj datków "na czepiec". C należy jednak zauważyć-zmienił się przede wszystkim charakter tego obrzędu. Obecnie oczepiny rozumiane są, jako konkursy dla gości weselnych, przy czym zabawa ta pojawia się coraz rzadziej. Młodzi ludzie coraz częściej utożsamiają oczepiny z czymś, co jest zupełnie niepotrzebne na weselu. Kawalerowie i panny chowają się po kontach, a kiedy już zostaną wyciągnięci na środek, ani im się śni złapanie welonu czy muszki.

Oczepiny-tak czy nie?

Tak naprawdę wiele zależy od charakteru przyjęcia. Jeżeli tuż po ślubie Para Młoda wraz z zaproszonymi gośćmi udaje się na skromny poczęstunek do restauracji, gdzie tańce i hulanki są wykluczone, wówczas można w ogóle zrezygnować z oczepin.

Całkiem inaczej jest w przypadku, kiedy przyjęcie weselne odbywa się w lokalu z parkietem tanecznym i któremu przez całą noc przygrywać będzie wynajęty zespół lub DJ.

Przebieg tradycyjnych oczepin

Na niektórych weselach widać jednak ,że oczepiny pozostały punktem kulminacyjnym. Panna Młoda i Pan Młody rzucają swoje atrybuty, a zgromadzeni wokół goście próbują złapać welon lub muszkę (ewentualnie krawat). W pierwszej kolejności to Panna Młoda rzuca za siebie welon. Wokół pary, w rytm muzyki, tańczą zgromadzeni uczestnicy zabawy. Tradycja mówi, że ta która złapie welon, jako następna pójdzie za mąż. Zamiast welonu panna młoda może rzucić, np. stroik, bukiet lub kapelusz. Inny wariant zabawy to schowanie ozdoby z włosów panny młodej, np. stroika, pod krzesłem, w klapie marynarki wodzireja, lub w bukiecie kwiatów na weselnym stole. Wcześniej należy poprosić wszystkie panny, aby na chwilę opuściły salę zabaw. W trakcie, kiedy panny szukają przypinki, pozostali goście mogą wspólnie śpiewać, aby uniknąć podpowiadania.

Po pannach, wokół pary zbierają się kawalerowie i zabawa wygląda podobnie. W celu uatrakcyjnienia widowiska często wodzirej stosuje pewne triki, by zabawa była weselsza, np. panowie mogą tańczyć w kółeczku w pozycji na kucka. Dodatkowo, aby wykluczyć celowość rzutów młodej pary, zasłania się im oczy opaską. Również wybór nowego pana młodego może być o wiele ciekawszy. Wszyscy kawalerowie powinni stanąć w kole. Pan młody z zawiązanymi oczami podaje jednemu z nich swoją muszkę. Mucha jest podawana kolejnym panom tyle razy, ile wynosi suma wieku państwa młodych. Ten, na którego wypada ostatnia liczba wygrywa.

W ten sposób wyłania się para zwycięzców. Nowa Para Młoda może potem wspólnie zatańczyć lub wziąć udział w konkursie (w zależności od ustalonego wcześniej planu).

Następnie odbywają się inne zabawy i konkursy, które mają za zadanie zabawić i rozweselić gości weselnych.

Wierszyk recytowany na tradycyjne oczepiny

Byłaś młodą panną, a teraz żeś nie jest

Bo cię stare baby zapisały w rejestr.

Nie chciałaś (imię Panny Młodej)) chleba z masłem jadać

Wolałaś z (imię Pana Młodego) po zaścianki gadać

Jakieś ty .............. w kościele ślub brała

To ci Matka Boska wianek zdejmowała

Czy żeś ty .............. pomarańcze jadła

Żeś ty .............. do serduszka wpadła

Do serduszka wpadła szła żeś koło dwora

Dostałaś .............. jakby dyrektora

Latarka szykarka ma żółte pióreczka

Żebyście wy mieli za roczek syneczka

Z góreczki z góreczki turlała się gałka

Z .............. i .............. to jest ładna parka.

Wersja nowoczesna oczepin

Zwyczaj oczepin może wyglądać różnie, a szczególnie w wersji nowoczesnej, np: młodzi przygotowują tyle karteczek, ile na weselu bawi się kawalerów i panien. Karteczki wkładane są do stu balonów. Tylko dwie spośród nich mają napis: pan młody, panna młoda. O północy balony zawiesza się na środku sali. Zadaniem panien i kawalerów jest odnalezienie dwóch oznaczonych karteczek, które umożliwią zdobycie welonu i muszki.

Można wypróbować jeszcze bardziej nietypową metodę: pani młoda i pan młody wchodzą na stół ustawiony na środku sali. Panny i kawalerowie tańczą wokół młodej pary. Na znak orkiestry najszybsza panna wskakuje na stół i siada na kolanie młodego, a najsprawniejszy kawaler na kolanach panny młodej. Te osoby, które pierwsze wykonają zadanie, zdobędą trofeum w postaci welonu i muszki państwa młodych. Bardzo dobrze sprawdzają się zabawy oczepinowe, które odbywają się w rytm muzyki, dlatego możecie poprosić panny o zatańczenie kankana ze wszystkimi wymyślnymi figurami, np. szpagatem. Panom można zaproponować zatańczenie "Jeziora łabędziego", oczywiście także ze wszystkimi figurami.

Inna wersja-przygotowujemy dla każdej panienki i kawalera mały wierszyk. Wśród tekstów jeden ma oznajmiać, iż dana panna, czy też kawaler zmienią wkrótce swój stan, reszta odchodziła "z kwitkiem". Ponumerowane teksty dla panien doczepiamy do kwiatków, natomiast teksty dla kawalerów do krawatów. Gdy zabrzmi muzyka panny tańczą wokół Panny Młodej, która następnie rzuca za siebie kwiaty z załączonymi tekstami, a "przyszłe żony" je łapią. Analogicznie zabawa jest przeprowadzania dla kawalerów. Osoba prowadząca zabawę wywołuje poszczególnych uczestników do odczytania zabawnych tekstów, a oto kilka z nich:

Coś dla kawalera, któremu się nie poszczęściło oraz dla tego, który wkrótce stanie na ślubnym kobiercu:

Fura, skóra i komóra...

Palmtop, ipod, CD player...

Ja nie mogę oddać tego

i zazdrościć mym kolegom.

Gdybym dzisiaj pojął żonę - gadżeciki zagrożone.

Hej panowie bracia moi,

co się Wam w tych głowach roi.

Ja dziś takie śluby złoże,

że obrączkę wnet założę.

Którą pojmę ja za żonę to zostało przeznaczone.

Ta jedyna wymarzona - moja piękna

I coś dla panien, którym zamążpójście jeszcze nie jest pisane:

Być oszczędną to zaleta.

Inwestować trzeba mądrze.

Kłaść pieniądze na faceta,

to ja pewnie jeszcze zdążę.

Dzisiaj kupię nowe buty,

Jutro biuścik z silikonu,

Takie oto atrybuty

Stan panieński pełen luzik.

Nikt nad uchem nie marudzi,

Że jest zupa dziś za słona,

Że niedobra ze mnie żona

Więc w tym stanie tkwić ja wolę

Niż się skazać na niedolę.

Zakończenie oczepin - podziękowania dla rodziców

Pięknym zakończeniem zabawy oczepinowej jest zorganizowanie podziękowań dla rodziców. Zazwyczaj jest za co dziękować. Młodzi często dziękują za wszystkie lata, które spędzili z rodzicami, za troskę i miłość, za wsparcie i za pomoc w zorganizowaniu ślubu i wesela. Dla rodziców jest to jeden z najbardziej wzruszających momentów dlatego podwójnie postarajcie się, aby wyglądało to pięknie i dobierzcie właściwe słowa. Pamiętajcie, że oni też bardzo przeżywają wasze wesele. A ten moment szczególnie. Powinniście też pomyśleć o obdarowaniu rodziców kwiatami lub drobnymi prezentami. Dopełnieniem podziękowań dla rodziców może być wspólny taniec: dwie pary rodziców i para ślubna.

A oto przykładowe zabawy oczepinowe:

Konkurs podczas oczepin dla Panów. Oczywiście dla zwycięzcy nagroda (flaszka – tradycyjnie, albo taśma z wesela, czyli rolka papieru toaletowego)

Potrzeba 5-6 mężczyzn. Panowie siadają na krzesełkach. Krzesełka ustawione obok siebie w szeregu (jak przy poznawaniu)

1 krok) Panowie ściągają swój prawy bucik i stawiają obok prawej nogi krzesła. Następnie wstają z krzeseł i przesiadają się o jedno miejsce w prawo. Pan po prawej stronie nie ma gdzie usiąść więc wstaje i przechodzi do pierwszego krzesła po lewej stronie, które się zwolniło.

2 krok) Panowie ściągają swój lewy bucik i stawiają obok lewej nogi krzesła. Przesiadają się ponownie o jedno krzesło w prawo

3 krok) Panowie ściągają swoją prawą skarpetkę i wkładają do prawego buta stojącego przy prawej nodze krzesła na którym siedzą. No i przesiadka w prawo

4 krok) Panowie ściągają swoją lewą skarpetkę i wkładają do lewego buta stojącego przy lewej nodze krzesła na którym siedzą. No i przesiadka w prawo

5 krok ) Panowie ściągają krawaty i kładą na oparciu krzesła (jak nie maja krawatów to żony przynoszą) Przesiadka w prawo

6 krok) Pytamy się głośno. Co jeszcze panowie mają ściągać? Kobiety krzyczą że spodnie. Poprzestajemy na 5 ciu krokach, ewentualnie panowie ściągają koszule i wieszają na oparciach. Znów przesiadka.

A teraz panowie wstają, robią pięć kroków do przodu.

I uwaga! Kiedy zacznie grać muzyka. Panowie biegną do krzeseł i starają się jak najszybciej skompletować swoja garderobę. Zwycięża ten pan który jako pierwszy skompletuje swoje ubranie i oczywiście założy na siebie.

Para Młoda sędziuje.

Telegram z życzeniami dla Pary Młodej

(czytają dwie osoby, napisane fonetycznie)

Nie każdy wie, że Pan Młody przed ślubem należał do Klubu Starych Kawalerów. Cały klub przebywa teraz we Włoszech i przesyła telegram z życzeniami. Żeby udowodnić, że naprawdę przebywają we Włoszech będziemy czytać w oryginale i tłumaczyć.

Dzień dobry drogi Kamilu(Bongiorno Kamillo frajeri) bardzo nas cieszy (Kontato schizofrenio) że się ożeniłeś (Liberta kaput) w tym uroczystym dla Ciebie dniu (Akademio kabaretko) życzymy Ci wiele radości i szczczęścia( La dyscyplina dyktatore) pojąłeś piękną żonę (Paloma maszkarone) po weselu rozpoczniesz normalne życie(Katorga, galera, patoga) wasz związek będzie pełen miłości(Finito amore…) potem może przyjdą dzieci (Cinquecento Balbini) zostaniesz ojcem (Padre Virgilius) będziesz się cieszyć tą perspektywą (Silencio mortale) dbaj o teściową(Arszenikos cyjankare) i o teścia (Piwencjo kuflowo) a zostaniesz doceniony (Vizitato prokuratore) życzymy Ci (Gratulacjone) miłej współpracy (Non kolaboracjone) dużo pieniędzy (Forsa finto) ładnego mieszkania (Apartamento sutereno) dobrego samochodu (Karocze sireno) udanych wakacji co roku (Prego ciao Italia) Bongiorno ogródek, sekator, działka Tego wszystkiego życzą Ci koledzy ze słonecznej Italii (Cavalieros Sicilianos Italianos)

podpisano koledzy z Klubu Starych Kawalerów (Kumplos smutatos)

P.S. Pozdrowienia dla gości weselnych

(Bongiorno stonka inwazione).

Spinacze

Potrzebne rekwizyty to – 20 sztuk spinaczy do suszenia bielizny-po 10 szt. dla pana – można w dwóch kolorach, oraz dwa szaliki – do zawiązania oczu).

Wybieramy z gości 2 pary, panie ustawiamy na środku sali w odległości jakieś 2-3 m od siebie a panów zapraszamy przed scenę. Wręczamy im po 10 spinaczy i prosimy, aby przypięli je w na swoje partnerki. Tu oczywiście można doradzić, aby przypinali spinacze w dosłownie dowolne miejsca (można mówić np. o ubieraniu choinki)… Następnie zapraszamy panów przed scenę, tam zawiązujemy im oczy szalikiem i tłumaczymy zasady: Kto pierwszy zbierze wszystkie 10 spinaczy ze swej partnerki podnosi ręce do góry – ten wygrywa. W czasie, kiedy panom tłumaczymy zasady kolega zamienia panie miejscami – małe utrudnienie dla panów. Oczywiście trzeba pamiętać, że kiedy powiemy „start” trzeba panów podprowadzić do partnerek gdyż mają zawiązane oczy. Jest naprawdę śmiesznie, gdy facet szuka spinaczy tam gdzie je zawiesił – a ich tam nie ma

Chłopiec czy dziewczynka

W zabawie bierze udział tylko Para Młoda. Młodzi siadają na 2 krzesłach odwróconych do siebie tyłem. W tym czasie orkiestra przygrywa krótkie melodie. Na znak wodzireja para odwraca się do siebie. Jeżeli para odwróci się w tą samą stronę - będzie chłopczyk. Jeżeli odwrócicie się inaczej - urodzi się wam dziewczynka. Zabawa trwa tak długo ile dzieci planują Pan Młody i Panna Młoda.

Polecane na oczepiny - test zgodności

Sadzamy Parę Młodą na krzesłach obok siebie, ale oddzielamy ich kotarą tak, aby się nie widzieli i nie mogli się ze sobą komunikować. Rozdajemy parze ślubnej po 2 kartki z napisem "ja" i "on" (dla Panny Młodej) i "ja" i "ona" (dla Pana Młodego). Lista możliwych pytań:

- kto pierwszy powiedział "kocham Cię"?

- kto lepiej prowadzi samochód?

- kto będzie trzymał kasę?

- kto ma fajniejszych teściów?

- kto pierwszy wyciąga rękę po kłótni?

- kto pierwszy zasypia w łóżku?

- kto pierwszy nawiązał znajomość?

- kto będzie zmywał po posiłkach?

- kto będzie rządził w sypialni?

Prowadzący zadaje pytania a Para Młoda podnosi karteczki odpowiadając tym samym na pytania.

Kilka ważnych zasad na koniec:

1) Pamiętajcie, że nowa „para młoda” tworzy się w losowych warunkach więc zabawa powinna być w miarę uniwersalna i nie powodować zakłopotania u śmiałków.

2) Nie zachęcajcie do zabawy na siłę. Niektórzy goście mogą mieć mniej lub bardziej poważne powody dla których nie chcą uczestniczyć w oczepinach.

3)Oczepiny powinny być interesujące i oryginalne, a nie oklepane i niechciane. Wszyscy zebrani goście mają się dobrze bawić, a nie stresować.

4) Nie można zapomnieć o nagrodach dla zwycięzców konkursów. Są to zazwyczaj butelka weselnej wódki lub taniec z parą młodą.

5) Decydując się za oczepiny należy wybrać takie zabawy, aby mogli w nich wziąć udział wszyscy goście weselni (dzieci, młodzież, dorośli i seniorzy). Kolejność występowania poszczególnych zabaw należy uzgodnić z osobą prowadzącą, czyli wodzirejem. Przy wyborze należy kierować się dobrem ogółu, nie zaś swoimi prywatnymi upodobaniami, ponieważ wiele zabaw weselnych może wzbudzić np. niesmak starszych osób.

6) Zrezygnować z zabaw niebezpiecznych, np. z biegu z przeszkodami, po uprzednim okręcaniu gości w kółko. Może się bowiem okazać, że nasz ulubiony wujek rozbije sobie nos o ścianę, a kuzynka mdleje z wrażenia

Życzę udanej , pełnej radości zabawy weselnej.

A-ska