Szkolenia BHP są nieodłącznym elementem w każdym przedsiębiorstwie, wymaganym przez prawo. Jak wygląda ich przebieg w praktyce? Jak długo trwają i jak często należy je powtarzać?

Rodzaje szkoleń

Choć często wrzucane są do jednego worka, to warto zaznaczyć, że szkolenia BHP dość znacząco różnią się między sobą. Wynika to zarówno z rodzaju wykonywanej pracy, jak i tego, czy właśnie ją rozpoczynamy, czy pracujemy już od dłuższego czasu.

Podstawowy podział szkoleń BHP w pracy to:

szkolenie wstępne (w skład którego wchodzi instruktaż ogólny i instruktaż stanowiskowy),
szkolenie okresowe (przeprowadzane co rok, 3, 5 lub 6 lat - w zależności od stanowiska).

Jak przebiega szkolenie wstępne?

Jak już sama nazwa sugeruje, szkolenie to ma związek z rozpoczęciem przez pracownika nowej pracy, bądź przeniesieniem go na nowe stanowisko (wówczas należy wykonać jedynie instruktaż stanowiskowy, którego przebieg zostanie omówiony poniżej). Szkolenie takie przechodzą osoby już zatrudnione (mające podpisaną umowę o pracę), ale jeszcze niedopuszczone do pracy. Odbywa się ono w czasie pracy i na koszt pracodawcy.

Szkolenie wstępne składa się z dwóch części:

instruktażu ogólnego - trwającego minimum 3 godziny lekcyjne (45 minut każda), podczas którego pracownik jest zapoznawany z przepisami BHP (m.in. dział X kodeksu pracy), regulaminem pracy (jeśli jest wymagany w zakładzie), układami zbiorowymi, zasadami pierwszej pomocy i postępowania w razie wypadku, a także z ogólnymi zasadami bezpieczeństwa w danym zakładzie. Przeprowadzany przez pracownika służby BHP.
instruktażu stanowiskowego - wprowadzającego pracownika do pracy na konkretnym stanowisku, zapoznający go z ryzykiem zawodowym, metodami jego minimalizowania, czy dostępnymi środkami ochrony indywidualnej i zbiorowej. Przeprowadzany jest przez pracodawcę lub odpowiednio wykwalifikowaną i doświadczoną osobę kierującą pracownikami (kierownika, brygadzistę czy majstra). Dla pracowników zatrudnianych na stanowiskach administracyjno-biurowych instruktaż jest ograniczony do 2 godzin lekcyjnych, dla pozostałych jego przewidziany czas wynosi 8 godzin lekcyjnych. W praktyce polega on na oprowadzeniu pracownika po zakładzie pracy, wskazaniu mu, na czym będzie polegać jego zadanie i jakie są związane z nim zagrożenia, a także, z jakich dostępnych w zakładzie środków może korzystać w celu ich minimalizacji.

Szkolenie wstępne w obu częściach musi odbyć się stacjonarnie, podczas jego przebiegu często są wykorzystywane pomoce audio-wizualne, a jego przebieg musi być udokumentowany (pracownik pisemnie to poświadcza, a karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy trafia do jego akt osobowych).

Szkolenie okresowe - przebieg i częstotliwość

Celem szkolenia okresowego jest odświeżenie wiedzy i umiejętności nabytych podczas szkolenia wstępnego, jak i podczas pracy. Jeśli doszło do jakichś zmian techniczno-organizacyjnych w zakładzie, to szkolenie okresowe również będzie dobrym momentem, by o tym powiadomić. Takie szkolenie przeprowadzane jest po 6 miesiącach (pracodawcy i kierujący pracownikami) lub po roku od szkolenia wstępnego.

Czas trwania takiego szkolenia, jak i częstotliwość ich wykonywania ma związek z rodzajem wykonywanej pracy, i tak dla:

pracowników na stanowiskach robotniczych (również wykonujących prace szczególnie niebezpieczne) szkolenie trwa 8 godzin lekcyjnych (45 minut) i należy je wykonywać co 3 lata (co rok w przypadku prac szczególnie niebezpiecznych),
pracodawców i pracowników kierujących pracownikami (kierownicy, mistrzowie, brygadziści) trwa ono 16 godzin lekcyjnych i powtarza się co 5 lat,
pracowników służby BHP i pełniących jej zadania szkolenie trwa 32 godziny lekcyjne, w tym 4 godziny ćwiczeń, co 5 lat,
pracowników inżynieryjno-technicznych, technologów, projektantów, konstruktorów maszyn i urządzeń, organizatorów produkcji trwa 16 godzin i powtarza się co 5 lat,
pracowników pracujących na stanowiskach administracyjno-biurowych (jeśli poziom ryzyka jest powyżej trzeciej kategorii) szkolenie zajmuje 8 godzin lekcyjnych i odbywa się nie rzadziej, niż co 6 lat.

Obowiązkowym punktem każdego szkolenia okresowego, w myśl Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 24 listopada 2004 roku, jest szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy, trwające 2 godziny. Ponadto na szkoleniach okresowych omawia się sposoby postępowania w razie wypadków - np. pożarów (bardzo często związane jest to ze wspólnym omówieniem dostępnych na terenie zakładów środków prewencji przeciwpożarowej i środków gaśniczych), prawidłowy przebieg ewakuacji (z omówieniem zasad panujących w zakładzie pracy - np. dotyczących miejsca zbiórki). Stałym punktem szkoleń okresowych jest omówienie charakterystycznych wypadków a pełnionych stanowiskach pracy, a także profilaktyka pozwalająca redukować zagrożenia. Szeroko omawia się także zagadnienia związane z ergonomią na stanowisku pracy i jej organizacją, pozwalającą na usprawnienia i minimalizowanie zagrożeń.

Czasy, kiedy szkolenia BHP kojarzyły się głównie z nudnym omawianiem przepisów, odeszły do lamusa. Dzisiaj podstawowym elementem każdego szkolenia są materiały dydaktyczne, tj. nagrania audio i video, filmy, różne prezentacje. Doświadczony wykładowca, znając potrzeby swoich podopiecznych, korzystając z takich środków potrafi w ciekawy i przystępny sposób przekazać wiedzę oraz sprawić, że szkolenie jest ciekawe.

Przyjazna treść przekazu, innowacyjność oraz atmosfera szkoleń dają pracownikom bardzo wiele korzyści, dlatego warto mieć do nich dobre nastawienie.

Wiecej informacji na temat szkoleń BHP na stronie http://centrum-bhp.warszawa.pl/